Otrzymanie od kogoś wartościowych przedmiotów, pieniędzy czy też nieruchomości np. mieszkania, może wiązać się z koniecznością rozliczenia się z Urzędem Skarbowym. W takiej sytuacji można mówić o tzw. darowiźnie, która również podlega opodatkowaniu na podstawie przepisów zawartych w ustawie o podatku od spadków i darowizn.
Trzeba jednak wiedzieć, że w niektórych przypadkach przyjęcia darowizny istnieje możliwość zwolnienia ze wspomnianego zobowiązania podatkowego wobec państwa. Z tego względu warto zapoznać się z tym tematem, aby wiedzieć dokładnie, czym jest podatek od darowizny w rodzinie, kiedy trzeba go opłacić, czy darowizna od rodziców również podlega opodatkowaniu lub też, jakie mogą być konsekwencje niewywiązania się z obowiązków podatnika?
Czym jest darowizna?
Darowizna to nic innego jak nieodpłatne przekazanie danego składnika majątku na rzecz drugiej osoby. Mogą to być zarówno pieniądze jak i np. mieszkanie oraz wszelkiego innego rodzaju rzeczy posiadające jakąś wartość. Oficjalna definicja darowizny, która zawarta jest w kodeksie cywilnym, brzmi „forma umowy, w której darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego, kosztem swego majątku”. Darczyńcami w tym przypadku mogą być zarówno osoby fizyczne jak i osoby prawne np. firmy, spółki itd. Darowizną może być również umorzenie zobowiązania np. w sytuacji, gdy rodzice pożyczą swojemu dziecku pieniądze, które on miałby im z czasem oddać, ale decydują się oni na umorzenie długu, przez co zmienia się to w darowiznę.
Warto zaznaczyć, że przepisy wprowadziły pewien istotny obowiązek po stronie obdarowanego, o którym często wiele osób zapomina. Mowa tutaj o sytuacji, gdy darczyńca popadnie w niedostatek. W tym przypadku może on domagać się od obdarowanego środków, których brakuje mu do w celu spełnianie pewnych niezbędnych mu potrzeb. Obdarowany jest więc zobowiązany do takich świadczeń, ale tylko w zakresie jeszcze istniejącego wzbogacenia. W celu zwolnienia się z tego obowiązku może oddać darczyńcy wartość wzbogacenia będącego skutkiem przekazanej darowizny.
Darowizna pieniężna w rodzinie – grupy podatkowe
Podczas przekazania darowizny rodzi się obowiązek podatkowy w postaci podatku od spadków i darowizn. To sprawia, że często wiele osób zniechęca się do przekazania majątku tym sposobem, ponieważ podatek jest stosunkowo wysoki i może się wahać od 3 do nawet 20 % wartości darowizny, która przekracza kwotę wolną od podatku. W przypadku spadku i darowizn można wyróżnić trzy grupy podatkowe:
- Grupa I – małżonek, zstępni (córka, syn, wnuki, prawnuki), wstępni (matka, ojciec, dziadkowie), pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha, teściowie. Kwota wolna od podatku w przypadku I grupy podatkowej to 9637 zł;
- Grupa II – obejmuje zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków oraz małżonków innych zstępnych. Kwota wolna od podatku w przypadku tej grupy to 7276 zł;
- Grupa III – obejmuje innych nabywców, a kwota wolna od podatku to 4902 zł.
Czy darowiznę od rodziny trzeba zgłosić do Urzędu Skarbowego?
Wiele osób zastanawia się, czy darowizna, którą otrzymało się od rodziny, podlega opodatkowaniu? Wszystko zależy tutaj od tego, od jakiej osoby otrzymało się tę darowiznę. W grupie I można bowiem wyróżnić tzw. grupę 0, do której należy: małżonek, zstępni (córka, syn, wnuki, prawnuki), wstępni (matka, ojciec, dziadkowie), rodzeństwo, ojczym oraz macocha. Osoby, które nie należą do zerowej grupy podatkowej, w przypadku otrzymania darowizny przekraczającej kwotę wolną od podatku dla grupy I, czyli 9637 zł, muszą zapłacić stosowny podatek w Urzędzie Skarbowym. Jednak w przypadku osób należących do grupy 0, sprawa wygląda całkowicie inaczej, ponieważ są one w pełni zwolnione z obowiązku opłacenia podatku od tej darowizny.
Oznacza to, że najbliższa rodzina, nie musi płacić podatku od darowizny, nawet po przekroczeniu kwoty wolnej od podatku. Warto jednak pamiętać o tym, że osoby te mają jeden ważny obowiązek, którym jest zgłoszenie darowizny do Urzędu Skarbowego, czego muszą dokonać jeśli darowizna przekracza swoją wartością kwotę wolną od podatku. Ponadto bardzo ważne jest dokładne udokumentowanie tej darowizny, jednak nie wiąże się to w żadnym razie z koniecznością zapłacenia podatku, a jest jedynie informacją dla Urzędu Skarbowego o takiej darowiźnie.
Niezgłoszenia darowizny w najbliższej rodzinie
Zgłoszenie darowizny i jej dokładne udokumentowanie jest obowiązkiem każdej osoby zwolnionej z opodatkowania darowizny. Niezgłoszenie nabycia majątku drogą darowizny skutkuje tym, że podlega on opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Oznacza to, że w takim przypadku nawet darowizna w najbliższej rodzinie, czyli między osobami w grupie 0, podlega opodatkowaniu. Obowiązek zgłoszenia nabycia majątku przez osoby zwolnione oraz złożenia deklaracji przez pozostałych podatników wyłączony jest w przypadku, gdy umowę darowizny sporządził notariusz.
Autor artykułu
Dołącz do dyskusji