Jeżeli zatrudniasz powyżej 20 pracowników, koniecznie przekonaj się, kiedy możesz ich kontrolować na zwolnieniu lekarskim. Chcesz wiedzieć więcej na ten temat? Przeczytaj, kiedy kontrola pracowników na zwolnieniu lekarskim jest możliwa. Czas na L4, co do zasady, ma zostać przeznaczony na regenerację organizmu, odpoczynek i pozbycie się choroby, przez którą zatrudniony nie jest w stanie pojawić się w zakładzie pracy.
Spis treści:
- Czym jest zwolnienie lekarskie?
- L4 a formalności
- Poufność danych a kontrola pracowników na zwolnieniu lekarskim
- Zwolnienie na chore dziecko?
- Kontrola pracowników na zwolnieniu lekarskim
- Kto może kontrolować?
- Firma powyżej 20 pracowników a zwolnienie lekarskie
- L4 pracownika – gdzie przeprowadza się kontrolę?
- Kontrola pracowników na zwolnieniu lekarskim a tłumaczenie nieobecności
- Konsekwencje dla pracownika
- Kontrola pracownika na zwolnieniu lekarskim – podsumowanie
Czym jest zwolnienie lekarskie?
Szybki powrót do zdrowia leży zarówno w interesie pracownika, jak i pracodawcy. Mimo to bardzo często dochodzi do sytuacji, gdy pracownik będący na L4, postanawia załatwić kilka prywatnych spraw, wybrać się z rodziną na zakupy lub wyjechać za miasto. Tego typu działania nie są oczywiście tolerowane przez pracodawców, jak i Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Oba te podmioty dbają więc o to, aby osoba zatrudniona wykorzystała czas na zwolnieniu lekarskim we właściwy sposób.
Zwolnienie lekarskie to zaświadczenie urzędowe wystawione przez lekarza pierwszego kontaktu lub specjalistę w celu usprawiedliwienia nieobecności pracownika w zakładzie pracy lub potwierdzające jego niezdolność do wykonywania obowiązków zawodowych. Powodem wydania zwolnienia może być nie tylko choroba, ale także konieczność zapewnienia opieki choremu dziecku, współmałżonkowi lub innemu bliskiemu członkowi rodziny. Zaświadczenie to potocznie określamy skrótem L4, co przyjęło się wiele lat temu.
L4 a formalności
Zaświadczenie lekarskie stanowi wiążące pracodawcę pismo urzędowe. Co ważne, jest wydawane na formularzu ZUS ZLA. Aby lekarz mógł je wypisać, musi mieć umowę z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych. Tego rodzaju zwolnienie, co do zasady, jest przyznawane wyłącznie osobom zatrudnionym na umowę o pracę. L4 nie dostaną więc uczniowie lub studenci, tym bowiem lekarz wystawia zwykłe zwolnienie, zazwyczaj na recepcie.
Poufność danych a kontrola pracowników na zwolnieniu lekarskim
Treść zwolnienia jest dla osób postronnych tajemnicą. Powinien ją znać wyłącznie lekarz, pacjent, którego L4 dotyczy oraz organ ubezpieczeniowy, w tym przypadku ZUS. Na druku znajduje się między innymi: oznaczenie choroby, data ważności zaświadczenia oraz naturalnie wszystkie niezbędne dane chorego. Warto dodać, że zwolnienie nie przysługuje pracownikowi także po ustaniu ubezpieczenia chorobowego, gdy niezdolność do pracy powstała do dwóch tygodni od dnia ustania ubezpieczenia i trwa bez przerwy co najmniej 30 dni.
Zwolnienie na chore dziecko?
Tak, przepisy prawa przewidują L4 dla obojga rodziców, gdy ich dziecko z powodu choroby wymaga stałej opieki. W takich okolicznościach osobie na zwolnieniu przysługuje tzw. zasiłek opiekuńczy na czas, w którym jest niezdolna do pracy zawodowej. Na zaświadczeniu lekarskim muszą zostać zawarte dane dziecka, stopień pokrewieństwa, a także opis choroby. Podobna sytuacja możliwa jest w przypadku poważnej choroby współmałżonka lub nawet innego członka rodziny. Zasiłek z reguły wynosi 80% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.
Kontrola na zwolnieniu lekarskim
Powtarzające się przypadki nadużywania zwolnień lekarskich sprawiły, że przepisy prawa dopuszczają dziś częstsze niż dawniej i o wiele bardziej szczegółowe kontrole L4 pracownika. Określa je między innymi: rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 27 lipca 1999 roku w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich. Kiedy firma może kontrolować pracownika na L4? W każdym przypadku, w którym zachodzi wątpliwość, czy osoba przebywająca na zwolnieniu wykorzystuje go w należyty sposób.
Kto może kontrolować?
Kontrola pracownika na zwolnieniu lekarskim przez pracodawcę może mieć miejsce, gdy przedsiębiorstwo zatrudnia co najmniej 20 osób. Najczęściej kontrolę przeprowadza jeden z pracowników, który otrzymał imienne upoważnienie od szefa. Upoważnienie takie musi być zgodne ze wzorem znajdującym się w załącznikach do wspomnianego już rozporządzenia, w przeciwnym razie nie będzie wywierać mocy prawnej. Pracodawca ma ponadto prawo złożenia wniosku o kontrolę do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który ma większe uprawnienia względem oceny zasadności danego zaświadczenia lekarskiego. ZUS powołuje bowiem do tego celu lekarza orzecznika, który ustala, czy zwolnienie jest zasadne pod kątem medycznym i wydaje wiążącą opinię.
Firma powyżej 20 pracowników a zwolnienie lekarskie
Pracodawca wykonując kontrolę, skupia się na dwóch elementach: czy pracownik nie wykonuje w tym czasie innej pracy zarobkowej, a także czy nie wykorzystuje L4 niezgodnie z jego celem. Kontrola formalna zwolnienia sprowadza się natomiast do sprawdzenia, czy druk nie został sfałszowany oraz został wydany zgodnie z zasadami prawa.
L4 pracownika – gdzie przeprowadza się kontrolę?
Kontrola pracownika może zostać przeprowadzona w przeróżnych okolicznościach. Przepisy prawa nie określają dokładnej lokalizacji. Mowa więc między innymi: o miejscu jego zamieszkania, czasowego pobytu, innym miejscu pracy, siedzibie prowadzonej przez osobę zatrudnioną działalności gospodarczej. Nie zawsze sprawa kończy się na jednej kontroli. Bardzo często kontroler nie zastaje pracownika w domu, kontrolę więc powtarza do skutku. Pracownik przebywający na zwolnieniu lekarskim musi się później tłumaczyć z powodu swojej nieobecności. Każde tego typu działanie jest dla pracodawcy lub ZUS podejrzane i może prowadzić do szeregu pytań oraz dokładniejszej kontroli.
Kontrola pracowników na zwolnieniu lekarskim a tłumaczenie nieobecności
Jeśli osoba zatrudniona nie jest w stanie w racjonalny sposób wyjaśnić, co robiła i gdzie przebywała podczas chorobowego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych lub pracodawca mogą uznać, że L4 pracownika jest wykorzystywane niezgodnie z przeznaczeniem. Jednym z powodów nieobecności w miejscu zamieszkania może być na przykład wizyta u lekarza lub w aptece. Ważna w tym kontekście jest rozsądna długość nieobecności, którą oczywiście powinien odnotować kontroler.
Konsekwencje dla pracownika
Kontrola na zwolnieniu lekarskim okazuje się bardzo często skuteczna i sprowadza na głowę pracownika kłopoty. Każdy kontroler ma obowiązek sporządzenia stosownego protokołu, w którym odnotowuje wszelkie nieścisłości. Dokument ten musi zostać przekazany samemu zainteresowanemu nie tylko do wglądu, ale także w celu potwierdzenia i możliwości wniesienia przez niego zastrzeżeń do jego treści. Jakie kary czekają pracowników, którzy nie wykorzystali zaświadczenia lekarskiego w prawidłowy sposób? Przede wszystkim muszą liczyć się z utratą prawa do zasiłku chorobowego, a w przyszłości częstymi kontrolami podczas kolejnych zwolnień.
Kontrola pracownika na zwolnieniu lekarskim – podsumowanie
Wszelkie decyzje o przyznaniu zasiłku podejmuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych. To właśnie ZUS odbiera także wszelkie informacje o nieprawidłowościach wynikających z przebywania przez pracownika na zwolnieniu lekarskim. Pracodawca może bowiem przekazać wykonany przez kontrolera protokół i nadać bieg sprawie. Pracownik na L4 może oczywiście odpierać zarzuty, ale w wielu przypadkach, co pokazuje praktyka, brakuje argumentów i zatrudniony musi pogodzić się z sankcjami.
Autor artykułu
Dołącz do dyskusji