Podczas zakładania firmy konieczny jest wybór formy opodatkowania. Którą z nich wybrać? W Polsce firmy mają do wyboru cztery sposoby na rozliczenie z urzędem skarbowym. Porównujemy i omawiamy każdą z nich wraz z ich wadami i zaletami.
Jakie są formy opodatkowania dochodów?
Przyszły przedsiębiorca ma do wyboru następujące formy opodatkowania:
- Opodatkowanie na zasadach ogólnych (skala podatkowa).
- Podatek liniowy.
- Podatek ryczałtowy.
- Karta podatkowa.
Na zasadach ogólnych – skala podatkowa
To najpopularniejszy i domyślny sposób opodatkowania zarówno firm jak i osób prywatnych. Stawka tego podatku wygląda w następujący sposób:
| Dochody | Stawka podatku |
| do 85 528 zł | 17% |
| od 85 529 zł | 14 539,76 zł + 32% z nadwyżki ponad 85 528 zł |
Główną zaletą tego podatku, oprócz niskiej stawki opodatkowania dla osób mieszczących się w niższym progu, jest możliwość odliczenia kosztów. Oznacza to, że każdy wydatek związany z firmą obniża podstawę opodatkowania. Możliwość odliczenia kosztów prowadzenia działalności wiąże się z koniecznością prowadzenia księgi przychodów i rozchodów, czyli spisu wydatków i przychodów firmy.
Na koniec roku firmy opodatkowane skalą podatkową muszą sporządzać spis z natury, czyli wykaz zakupionych towarów i materiałów. W tej formie opodatkowania konieczne jest uiszczanie zaliczki na podatek dochodowy. Można dokonywać tego co miesiąc albo co kwartał. Zeznanie roczne składa się na formularzu PIT-36. Czas na złożenie zeznania rocznego to do 30 kwietnia kolejnego roku.
Zalety:
- niska stawka podatku do kwoty 85 528 zł
- odliczenie kosztów uzyskania przychodów
- ulgi podatkowe
- możliwość rozliczenia się z małżonkiem
- kwota wolna od podatku (taka sama jak na etacie)
Wady
- wysoka stawka podatku dla kwot powyżej 85 858 zł
- konieczność prowadzenia księgi przychodów i rozchodów
Podatek liniowy
Podatek liniowy przypomina opodatkowanie według skali, z bardzo istotną różnicą. Nie występuje tu rozróżnienie na wysokość dochodów. Stawka podatku wynosi zawsze 19%. W związku z tym, w przeciwieństwie do skali nie można się tu rozliczać wspólnie z małżonkiem. Zaliczkę na podatek liniowy opłaca się kwartalnie lub comiesięcznie, ale opcja kwartalna przysługuje jedynie małym podatnikom. Na koniec roku składa się deklarację roczną PIT-36L.
Zalety:
- niższy podatek (od kwoty około 100 tys. zł)
- odliczenie kosztów uzyskania dochodów
- dochody opodatkowane liniowo nie podwyższają tych opodatkowanych według skali
- łatwiejsze obliczenie kwoty podatku
Wady:
- brak możliwości rozliczenia z małżonkiem
- bez większości ulg podatkowych
- bez kwoty wolnej od podatku
Ryczałt
Ryczałt to bardzo atrakcyjna forma opodatkowania – szczególnie w obliczu zmian w przepisach podatkowych związanych z nowym ładem. Do tej pory ryczałt był zarezerwowany dla wąskiej grupy podatników, albo był po prostu nieopłacalny. Podniesiony został również limit przychodów do których można korzystać z ryczałtu.
Obecnie z takiej formy opodatkowania można korzystać aż do przychodów wynoszących 2 mln euro rocznie. Ryczałt opłaci się firmom, które nie generują dużych kosztów (a więc przede wszystkim tzw. wolnym zawodom), bo w ryczałcie nie można odliczać prawie żadnych kosztów uzyskania przychodu. Zaliczkę na podatek uiszcza się na ryczałcie miesięcznie lub kwartalnie, a zeznanie roczne przeprowadza się na PIT-28.
Zalety:
- atrakcyjne lub bardzo atrakcyjne stawki podatku (zależnie od rodzaju działalności)
- prostsza księgowość
Wady:
- brak możliwości odliczenia od podatku większości kosztów
- bez możliwości rozliczenia razem z małżonkiem
Karta podatkowa
Karta podatkowa to najbardziej restrykcyjna, ale też i niekiedy najbardziej atrakcyjna forma opodatkowania. W tym wariancie co miesiąc opłaca się stałą, ustaloną z góry kwotę podatku niezależnie od wysokości dochodów. Deklaracja roczna jest składana na formularzu PIT-16A, gdzie wykazuje się jedynie wysokość odliczonej od podatku składki zdrowotnej za poprzedni rok. Kartą podatkową mogą rozliczać się tylko nieliczne firmy.
Typy działalności mogące rozliczać się w taki sposób wymienione są w art. 21 ust. 1 ustawy z 20 listopada 1998 r. ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. Miesięczna stawka podatku jest ustalana indywidualnie na podstawie rodzaju działalności, liczby zatrudnionych pracowników i liczby ludności w miejscu prowadzenia działalności.
Zalety:
- potencjalnie najbardziej atrakcyjna finansowo forma opodatkowania, stała kwota niezależnie od wysokości dochodów
- bardzo uproszczona księgowość – brak księgi przychodów i rozchodów
- bez zaliczki na podatek dochodowy
Wady:
- dostępna tylko dla nielicznych firm
- bez ulg podatkowych
- nie można rozliczyć się razem z małżonkiem
- od podatku można odliczyć tylko składkę zdrowotną
- ten podatek płaci się nawet w przypadku braku jakichkolwiek dochodów
Kiedy można zmienić sposób opodatkowania?
Przedsiębiorca może zmienić formę opodatkowania na inną według następujących zasad:
- na kartę podatkową – w terminie do 20 stycznia roku podatkowego lub przed rozpoczęciem działalności,
- na opodatkowanie na zasadach ogólnych, 19% stawkę liniową lub ryczałt ewidencjonowany w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnął pierwszy w roku podatkowym przychód albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód został osiągnięty w grudniu roku podatkowego,
- na inne formy opodatkowania, gdy w poprzednim roku korzystał z karty podatkowej – w terminie do 20 stycznia roku podatkowego
Wybór formy opodatkowania – podsumowanie
Rodzaj odprowadzanego podatku powinien zależeć od wielkości firmy, rodzaju prowadzonej działalności oraz kwoty dochodów. Można ogólnie przyjąć, że:
- małe firmy, które mają taką możliwość powinny rozliczać się przez kartę podatkową
- firmy, które posiadają preferencyjną stawkę ryczałtu albo nie generują kosztów prowadzenia działalności powinny wybrać ryczałt
- firmy wykazujące przychody powyżej 100 tys. zł rocznie powinny rozważyć podatek liniowy
- pozostałym firmom pozostaje rozliczanie się na zasadach ogólnych
Autor artykułu
Dołącz do dyskusji